Travma sonrası stres bozukluğu kişide aniden ortaya çıkan derin korku, kaygı, endişe ve çaresizlik hislerine sebep olan bir rahatsızlıktır. Bu ruhsal rahatsızlığa doğal afet, kaza, savaş ve benzeri büyük travmalar, cinsel saldırı gibi olaylar neden olabilmektedir. Travma sonrası stres bozukluğu tedavi edilebilen bir ruhsal bozukluktur ve kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bu rahatsızlık terapi ve ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Travma sonrası stres bozukluğunda (TSSB) kişiyi o anda korkutacak ya da endişelendirecek bir şey olmamasına rağmen büyük bir korku ve çaresizlik hissi kuşatır. Beklenmedik ve büyük travmalar yaratan olaylardan sonra görülen bu ruhsal rahatsızlık hayati tehlike durumunda, ani kayıplarda, savaş ve benzeri büyük toplumsal olayların sonrasında görülür. Kişi yaşadığı korku ve dehşet duygusunu aşamaz. Ağır hastalıklar, kazalar ve benzeri durumlar TSSB sebebi olabilir. Kişi bu tip olaylardan sonra normal hayatına dönmekte ve günlük hayata uyum sağlamakta zorlanabilir ve destek alması gerekebilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Travma yaşatan olayın sürekli anımsanması
- Olayın görüntülerinin gerçekçi biçimde zihinde canlanması
- Olayı yeniden yaşıyormuş gibi korku duyma
- Olayı hatırlatan bir uyaranla karşılaşıldığında endişe ve korku yaşama
- Kabus görme
- Olayla küçük de olsa bir bağlantısı olan kişi, nesne ve yerlerden uzak durma
- Ortamdan kopma ve içe dönüklük
- Ani sesler karşısında irkilme
- Uyku problemleri
- Odaklanma sorunları
- Tahammülsüzlük
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nasıl Geçer?
Travma sonrası stres bozukluğu için yapılması gereken bu alanda uzman bir doktor ile iletişime geçmektir. Gerekirse ilaç kullanımı önerilebilir ancak psikoterapi daha kalıcı bir çözüm olacaktır. Olayın yaşattığı stresi aşmak için alkol, sigara gibi kötü alışkanlıklar edinilmemelidir. Kişinin yakın çevresindeki kişiler ona bu konuda destek olmalı yargılamadan yanında olduklarını hissettirmelidir. Kişi travma sonrası stres bozukluğu yaşayan başka kişilerle bir araya gelerek grup terapisi alabilir ve benzer şeyler yaşamış kişilerle diyalog kurarak kendisini yalnız ve çaresiz hissetmek den kurtulabilir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedenleri
Travma sonrası stres bozukluğu sebepleri oldukça çeşitlidir. Çocukluk döneminde herhangi bir istismar yaşamış olmak, travma yaşama ihtimali yüksek olan askerlik, polislik, itfaiye ya da sağlık personeli olmak da bu rahatsızlığa neden olabilir. Alkol ve uyuşturucu kullanmak, genetik yatkınlık gibi pek çok sebep sayılabilir. Vakalar incelendiğinde en sık görülen sebepler arasında, doğal afet yaşamak, büyük bir kaza geçirmek, istismara uğramak, savaşta bulunmak, ölüm riski oluşturan olaylar, terör olayları, uçak kazaları, ciddi hastalıklar, ani yakın kayıpları gibi durumlar sıralanabilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi
Travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişiler hem psikolojik destek alabilir hem de ilaç kullanımı ile semptomları hafifletilebilir. Herkes her travmatik olaydan aynı derecede etkilenmez bu yüzden bazı kişiler belirli olaylardan sonra ciddi ruhsal rahatsızlıklar yaşayabilmektedir. Bu durum hafife alınmamalı ve tedavisi ertelenmemelidir. Tedavi için kişinin yaşadığı semptomlar incelenir ve çeşitli testler uygulanır. Posttravmatik sendrom için düzenli ilaç kullanımı ile uyku bozukluğu ve benzeri problemler giderilebilir. Psikolojik tedavilerden en etkili seçeneklerden biri ise bilişsel davranışci terapidir. Tedavinin kaç seans süreceği kişiden kişiye göre değişmekle birlikte çoğu kişide ilk seanslardan sonra olumlu etkiler görülmeye başlanır. Travma sonrası stres bozukluğu rahatsızlığı sabır isteyen bir tedavi süreci gerektirdiğinden doktor ve hasta işbirliği içinde olmalı ve kişi bu problemi aşacağına inanarak tedaviye katılımı sürdürmelidir.
