Borderline kişilik bozukluğu, kişinin duygusal düzenlemesinde, davranışlarında ve ilişkilerinde belirgin sorunlar yaşadığı bir psikiyatrik bozukluktur. Borderline kişilik bozukluğunda, kişi kendini ve başkalarını algılama, düşünme ve davranışta bulunma şekillerinde devamlı olarak değişkenlik gösterir. Bu kişilik bozukluğu genellikle erken çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, istismar ve ihmal gibi olumsuz yaşantılarla ilişkilendirilir. Terapi ve ilaç ile tedavisi bulunur.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir?
Borderline kişilik bozukluğunda, birey yoğun ve belirsiz duygusal durumlar yaşar. İlişkilerinde karmaşıklık ve istikrarsızlık bulunur. Bireyin benlik algısı ve kimlik duygusuyla ilgili belirsizlikler vardır. Sürekli risk alarak hareket eder ve intihar düşünceleri ortaya çıkar.
Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler terapi sürecinde duygusal düzenleme becerilerini öğrenerek; kendilerini daha iyi anlamayı, benlik saygısını artırmayı ve ilişkilerinde daha olumlu bir şekilde etkileşimde bulunmayı öğrenebilirler. Tedavi her birey için farklı ilerleyebilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Borderline kişilik bozukluğu belirtileri genellikle sürekli değişen ruh haliyle birlikte görülebilir. Bireyler kendilerini sorgulama, hayatı ve varlıklarını sorgulama durumunda kalırlar. Aşağıdaki gibi belirtilerle bu hastalık tanısı konulabilir.
İstikrarsız duygusal durumlar: Kişi ani ve şiddetli duygu değişimleri yaşayabilir, özellikle de terk edilme veya reddedilme durumlarından sonra yoğun öfke, kızgınlık, üzüntü ve anksiyete yaşayabilir.
- Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler genelde kendileri hakkında tutarsız fikirlere sahip olabilirler. Öz güvenleri düşük olur, kendilerini yetersiz veya değersiz hissedebilirler.
- Bu hastalığa sahip bireyler yakın ilişkilerinde sık sık çatışmalar yaşayabilirler. İlişkilerinde aşırı bağımlılık, çabuk kırılma, yalnızlaşma ve terk edilme hissi yaşayabilirler.
- Bu kişiler, kendilerine zarar verebilecek riskli davranışlar sergileyebilirler. Madde kullanımı, aşırı yeme veya açlık, kendine zarar verme davranışları, cinsel risk almak gibi davranışlar yer alabilir.
- Kendilerine zarar verme davranışları da dahil olmak üzere benlik hasarı yapma eğilimleri gösterebilirler. Kendilerini kesme, yakma veya vurma gibi zarar verme davranışları olabilir.
- Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde intihar düşünceleri ve intihar girişimleri daha çok görülür.
Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
Borderline kişilik bozukluğu nedeni tam olarak belirlenememiştir. Ancak birkaç faktör bir araya geldiği zaman bu hastalığın oluşum riski artabilir. Aşağıdaki faktörler borderline kişilik bozukluğu nedenleri arasında sayılabilir.
- Genetik temeller, bu hastalığın riskini arttırmada önemli rol oynar. Ailesinde borderline kişilik bozukluğu bulunan kişilerde bu rahatsızlığın oluşması yüksektir.
- Borderline kişilik bozukluğu gelişiminde çocukluk çağındaki olumsuz yaşantıların (örneğin, istismar, ihmal, duygusal veya fiziksel zorbalık) önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Kişinin benlik algısı ve benlik saygısı etkilenebilir ve duygusal düzenleme yeteneğini zayıflatabilir.
- Bu hastalığa sahip olan kişilerin beyinlerindeki bazı yapısal ve işlevsel farklılıklar bulunur. Özellikle, empati ve duygusal düzenleme ile ilgili beyin bölgelerindeki işlevsel farklılıklar bu hastalığın nedenlerinden sayılabilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Borderline kişilik bozukluğunun tedavisi birkaç yöntemin bir arada bulunmasıyla gerçekleşebilir. Genellikle bilişsel-davranışçı terapi (BDT) veya diyalektik davranışçı terapi (DDT) kullanılır. Diyalektik davranış terapisi, özellikle bu hastalığın tedavisi için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Kişinin duygusal düzenlemelerini, ilişki becerilerini, kriz yönetimlerini değiştirir ve düzeltir. Kişi bu terapi yöntemiyle duygularını yönetmeyi öğrenir.
Borderline kişilik bozukluğu tedavisinde terapiyle birlikte ilaç kullanımı da kullanılabilir. Kullanılacak ilaçlar, hastalığın kendisini değil hastalıkla birlikte ortaya çıkabilecek saldırganlık, depresyon, anksiyete gibi durumları tedavi eder. İlaçlar kişiye özgü olarak seçilir çünkü her hastanın belirtileri ve hastalığın şiddeti değişkenlik gösterir. Borderline kişilik bozukluğu tedavisi uzun bir süreç olacaktır, hastalar ve yakınları bu süreç için sabırlı olmalıdır.
